Schroef -stoomschepen der 2e klasse
GRONINGEN
In 1855 te Kinderdijk op stapel gezet en in 1857 te water gelaten. Afmetingen: 58, 82 x 10,74 x 5,00 m. Waterverplaatsing: 1457 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Bewapening: 14 stukken. Bemanning: 158. In 1857 vertrok de GRONINGEN naar de Middellandse Zee onder bevel van KTZ Prins Willem Nicolaas Alexander Frederik Karel Hendrik der Nederlanden. Gedurende de jaren 1860/61 verbleef het schip in de Japanse wateren. In 1863 uit de sterkte afgevoerd.
CITADEL VAN ANTWERPEN
aanvankelijk DORDRECHT
In 1856 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1857 te water gelaten. Het schip was van ijzer gebouwd met hout bekleed. Afmetingen: 56,00 x 11,05 x 5,40 m. Waterverplaatsing: 1780 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Snelheid: 9mijl. Bewapening: 6 kanons van 30 pond lang en 7 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning: 180. Kosten bij eerste uitrusting in zee ƒ517.000,-. Oorspronkelijk DORDRECHT genaamd, doch in 1868 herdoopt in CITADEL VAN ANTWERPEN. In 1865/68 werd het schip te Vlissingen met 4 m verlengd. De “CITADEL VAN ANTWERPEN” heeft onder meer dienst gedaan op de Noordkust van Atjeh. Op 21 juni 1877 werd het schip aan de Indische Militaire Marine overgedragen. In 1877 deelgenomen aan de Samalangan-expeditie. 1 januari 1878 werd de CITADEL VAN ANTWERPEN te Soerabaja uit dienst gesteld en afgekeurd, daarna ingericht om dienst te kunnen doen als werkhulk bij torenbouw op Meindertsboogte. 1 juni 1879 te Soerabaja voor sloop verkocht.
VICE-ADMIRAAL KOOPMAN
aanvankelijk LEEUWARDEN
In 1856 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1858 te water gelaten. Het schip was van ijzer gebouwd met hout bekleed. Afmetingen: 56,00 x 11,25 x 5,40 m. Waterverplaatsing: 1600 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Snelheid: 9 mijl. Bewapening: 6 kanons van 30 pond lang en 5 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning:140. Op stapel gezet als LEEUWARDEN en in 1857 herdoopt in VICE-ADMIRAAL KOOPMAN. Het schip nam in 1869/70 met Zr.Ms. Amstel deel aan de expeditie ter kust van Guinea. De VICE ADMIRAAL KOOPMAN deed onder meer dienst ter rede van Atjeh, tijdens de Atjeh·oorlog. Op 15 mei 1876 van Atjeh naar Java ter buitendienststelling. 7 augustus 1876 uit dienst gesteld en in 1877 voor sloop verkocht.
N.B. De Prijs der schepen van het type ATJEH bij eerste uitrusting in zee varieerde van circa ƒ2.000.000,- tot ƒ2.400.000,-.
WATERGEUS
In 1863 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1864 te water gelaten. Afmetingen: 58,00 x 9,74 x 4,90 m. Waterverplaatsing: 1405 ton. Machinevermogen: 240 NPK; 780 EPK. Snelheid: 10 mijl. Bewapening: 6 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning: 141. Kosten van het schip bij eerste uitrusting in zee ƒ596.450,-. De WATERGEUS nam deel aan de blokkade van de kust van Atjeh en in 1877 aan de expeditie tegen Samalangan. Op 3 december 1881 naar de Indische Militaire Marine overgegaan. 11 juli 1883 voor verdere diensten afgekeurd en op 15 augustus daaraanvolgend uit dienst gesteld. Te Soerabaja voor sloop verkocht. Opbrengst ƒ24.000,-.
MARNIX
In 1865 Op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1867 te water gelaten. Afmetingen: 60,60 x 9,70 x 4,90 m. Waterverplaatsing: 1488 ton. Machinevermogen: 280 NPK; 770 EPK. Snelheid: 10 mijl. Bewapening: 2 kanons van 15 cm A en 4 kanons van 12 cm KA. Bemanning: 130. Van de mutaties van dit schip kan onder meer het volgende worden vermeld, welke gegevens aan de jaarboekjes der Koninklijke Marine zijn ontleend. Op 2 oktober 1878 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Van Galen van de rede van Texel voor een oefeningsreis vertrokken naar Batavia via Rio de Janeiro. Na een verblijf van zes weken op de kust van Atjeh kwam men op 2 april 1879 te Batavia aan. 6 mei 1879 vertrok Zr.Ms. Marnix via Mauritius en Delagoa-baai naar Nederland en kwam 14 september 1879 te IJmuiden binnen. Op 10 december 1879 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Van Galen van rede van Texel voor oefeningsreis vertrokken naar Noord Atlantische Oceaan en de Canarische- en Kaapverdische eilanden. 23 januari 1880 van oefeningsreis gescheiden voor een bezoek aan Liberia en Paramaribo om koffieplantjes over te brengen. 26 april 1880 van deze reis te Amsterdam terug. Op 2 oktober 1880 in divisieverband met Zr.Ms. Van Galen en Leeuwarden van de rede van Texel vertrokken voor een reis naar de Middellandse Zee, Canarische- en Kaapverdische eilanden en Paramaribo, van welke reis op 3 juli 1881 ter rede van Texel terug. 15 oktober 1881 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Leeuwarden als oefeningsdivisie van rede van Texel vertrokken naar de Canarische- en Kaapverdische eilanden, alsmede de Middellandse Zee, waarbij Constantinopel en Smyrna werden aangedaan. Op de terugreis kreeg de MARNIX opdracht naar Alexandrië te stomen ter bescherming der Nederlandse belangen. 21 augustus 1882 weer naar Nederland vertrokken en 17 september daaraanvolgend uit de Middellandse Zee te Willemsoord terug. Op 16 februari 1886 werd het schip uit dienst gesteld, Ketels en machines verwijderd en ingericht tot logementsschip voor torpedisten te Willemsoord en als zodanig in dienst gesteld op 26 maart 1888. 16 november 1908 uit dienst en vervangen door Hr.Ms. Koningin Emma Der Nederlanden. In 1910 werd de MARNIX te Willemsoord voor sloop verkocht.
In 1855 te Kinderdijk op stapel gezet en in 1857 te water gelaten. Afmetingen: 58, 82 x 10,74 x 5,00 m. Waterverplaatsing: 1457 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Bewapening: 14 stukken. Bemanning: 158. In 1857 vertrok de GRONINGEN naar de Middellandse Zee onder bevel van KTZ Prins Willem Nicolaas Alexander Frederik Karel Hendrik der Nederlanden. Gedurende de jaren 1860/61 verbleef het schip in de Japanse wateren. In 1863 uit de sterkte afgevoerd.
CITADEL VAN ANTWERPEN
aanvankelijk DORDRECHT
In 1856 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1857 te water gelaten. Het schip was van ijzer gebouwd met hout bekleed. Afmetingen: 56,00 x 11,05 x 5,40 m. Waterverplaatsing: 1780 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Snelheid: 9mijl. Bewapening: 6 kanons van 30 pond lang en 7 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning: 180. Kosten bij eerste uitrusting in zee ƒ517.000,-. Oorspronkelijk DORDRECHT genaamd, doch in 1868 herdoopt in CITADEL VAN ANTWERPEN. In 1865/68 werd het schip te Vlissingen met 4 m verlengd. De “CITADEL VAN ANTWERPEN” heeft onder meer dienst gedaan op de Noordkust van Atjeh. Op 21 juni 1877 werd het schip aan de Indische Militaire Marine overgedragen. In 1877 deelgenomen aan de Samalangan-expeditie. 1 januari 1878 werd de CITADEL VAN ANTWERPEN te Soerabaja uit dienst gesteld en afgekeurd, daarna ingericht om dienst te kunnen doen als werkhulk bij torenbouw op Meindertsboogte. 1 juni 1879 te Soerabaja voor sloop verkocht.
VICE-ADMIRAAL KOOPMAN
aanvankelijk LEEUWARDEN
In 1856 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1858 te water gelaten. Het schip was van ijzer gebouwd met hout bekleed. Afmetingen: 56,00 x 11,25 x 5,40 m. Waterverplaatsing: 1600 ton. Machinevermogen: 250 NPK; 700 EPK. Snelheid: 9 mijl. Bewapening: 6 kanons van 30 pond lang en 5 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning:140. Op stapel gezet als LEEUWARDEN en in 1857 herdoopt in VICE-ADMIRAAL KOOPMAN. Het schip nam in 1869/70 met Zr.Ms. Amstel deel aan de expeditie ter kust van Guinea. De VICE ADMIRAAL KOOPMAN deed onder meer dienst ter rede van Atjeh, tijdens de Atjeh·oorlog. Op 15 mei 1876 van Atjeh naar Java ter buitendienststelling. 7 augustus 1876 uit dienst gesteld en in 1877 voor sloop verkocht.
N.B. De Prijs der schepen van het type ATJEH bij eerste uitrusting in zee varieerde van circa ƒ2.000.000,- tot ƒ2.400.000,-.
WATERGEUS
In 1863 op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1864 te water gelaten. Afmetingen: 58,00 x 9,74 x 4,90 m. Waterverplaatsing: 1405 ton. Machinevermogen: 240 NPK; 780 EPK. Snelheid: 10 mijl. Bewapening: 6 getrokken kanons van 16 cm. Bemanning: 141. Kosten van het schip bij eerste uitrusting in zee ƒ596.450,-. De WATERGEUS nam deel aan de blokkade van de kust van Atjeh en in 1877 aan de expeditie tegen Samalangan. Op 3 december 1881 naar de Indische Militaire Marine overgegaan. 11 juli 1883 voor verdere diensten afgekeurd en op 15 augustus daaraanvolgend uit dienst gesteld. Te Soerabaja voor sloop verkocht. Opbrengst ƒ24.000,-.
MARNIX
In 1865 Op Rijkswerf te Amsterdam op stapel gezet en in 1867 te water gelaten. Afmetingen: 60,60 x 9,70 x 4,90 m. Waterverplaatsing: 1488 ton. Machinevermogen: 280 NPK; 770 EPK. Snelheid: 10 mijl. Bewapening: 2 kanons van 15 cm A en 4 kanons van 12 cm KA. Bemanning: 130. Van de mutaties van dit schip kan onder meer het volgende worden vermeld, welke gegevens aan de jaarboekjes der Koninklijke Marine zijn ontleend. Op 2 oktober 1878 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Van Galen van de rede van Texel voor een oefeningsreis vertrokken naar Batavia via Rio de Janeiro. Na een verblijf van zes weken op de kust van Atjeh kwam men op 2 april 1879 te Batavia aan. 6 mei 1879 vertrok Zr.Ms. Marnix via Mauritius en Delagoa-baai naar Nederland en kwam 14 september 1879 te IJmuiden binnen. Op 10 december 1879 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Van Galen van rede van Texel voor oefeningsreis vertrokken naar Noord Atlantische Oceaan en de Canarische- en Kaapverdische eilanden. 23 januari 1880 van oefeningsreis gescheiden voor een bezoek aan Liberia en Paramaribo om koffieplantjes over te brengen. 26 april 1880 van deze reis te Amsterdam terug. Op 2 oktober 1880 in divisieverband met Zr.Ms. Van Galen en Leeuwarden van de rede van Texel vertrokken voor een reis naar de Middellandse Zee, Canarische- en Kaapverdische eilanden en Paramaribo, van welke reis op 3 juli 1881 ter rede van Texel terug. 15 oktober 1881 met Zr.Ms. Zilveren Kruis en Leeuwarden als oefeningsdivisie van rede van Texel vertrokken naar de Canarische- en Kaapverdische eilanden, alsmede de Middellandse Zee, waarbij Constantinopel en Smyrna werden aangedaan. Op de terugreis kreeg de MARNIX opdracht naar Alexandrië te stomen ter bescherming der Nederlandse belangen. 21 augustus 1882 weer naar Nederland vertrokken en 17 september daaraanvolgend uit de Middellandse Zee te Willemsoord terug. Op 16 februari 1886 werd het schip uit dienst gesteld, Ketels en machines verwijderd en ingericht tot logementsschip voor torpedisten te Willemsoord en als zodanig in dienst gesteld op 26 maart 1888. 16 november 1908 uit dienst en vervangen door Hr.Ms. Koningin Emma Der Nederlanden. In 1910 werd de MARNIX te Willemsoord voor sloop verkocht.